ต้นไม้มงคล : รู้ก่อนเลือก ‘ต้นไม้มงคล’ ให้บ้าน

“ต้นไม้มงคล” หลายคนคงได้ยินบ่อย ๆ แต่อาจไม่รู้ว่าเหตุใดคนไทยจึงเชื่อถือเรื่องไม้มงคลมาช้านาน ปัจจุบันแม้เทคโนโลยีจะก้าวหน้าไปไกลแต่ความเชื่อเรื่องไม้มงคลก็ยังไม่มีทีท่าจะลดลง แถมยังเป็นที่นิยมอยู่เสมอ ครั้งนี้เราจะมารู้จักไม้มงคลเพื่อเป็นเกร็ดความรู้ก่อนเลือกต้นไม้ให้บ้านสวยๆ ของเรากันครับ

ที่มาความเชื่อต้นไม้มงคล

วิถีชีวิตของคนไทยตั้งแต่ในอดีตถึงปัจจุบันผูกพันกับธรรมชาติและต้นไม้ คนโบราณมักปลูกต้นไม้ที่มีประโยชน์ เป็นต้นไม้ให้คุณไว้ในบ้านเสมอ ๆ ทั้งใช้อุปโภคบริโภค ประโยชน์ในการทำยาสมุนไพร ให้ร่มเงา ทำเสื้อผ้าและยังทำบ้านร่มรื่นอยู่เย็นเป็นสุข คนไทยจึงเห็นคุณค่าของต้นไม้ประดุจดังของมงคลอย่างหนึ่งในชีวิต

นอกจากนี้ต้นไม้บางชนิดนั้นมีตำนานเล่าขานถึงที่มาที่น่าสนใจ เช่น เป็นไม้ที่ใช้ในการประกอบพิธีกรรมโบราณ ต้นกำเนิดจากแหล่งทางศาสนา เช่น ต้นราชพฤกษ์ที่นิยมใช้สร้างอาคารบ้านเรือนในลัทธิพราหมณ์ต้นกำเนิดจากอินเดีย เป็นต้น

หลักการเลือกต้นไม้มงคลให้กับบ้าน เพื่อความร่มเย็นและเป็นสิริมงคลนั้นมีหลายแบบ เช่น การปลูกไม้มงคลให้ถูกกับทิศ การเลือกไม้มงคลตามวันเกิดราศีเกิดของเจ้าของบ้าน การเลือกไม้จากชื่อที่เป็นมงคล ตลอดจนการเลือกไม้มงคลจากประสบการณ์ที่ได้รับหรือความเชื่อที่สืบต่อกันมา ไม่ใช่การเลือกปลูกแบบตามใจ และต้นไม้บางชนิดก็ไม่นิยมปลูกในบ้านด้วยเช่นกัน

 

เลือกไม้มงคลให้เหมาะกับทิศ

หากมองในเรื่องทิศ นิยมปลูกต้นไม้ให้ครบ 8 ทิศตามความเชื่อที่สืบต่อกันมาและเป็นที่นิยมมากที่สุด ได้แก่

1. ทิศตะวันออกหรือทิศบูรพา

เลือกต้นไม้ที่มีลักษณะเป็นกอใหญ่ ช่วยพรางแดด ซึ่งไม้มงคลได้แก่ กอไผ่ (ให้ความสุข), ต้นกุ่ม (ให้ความมั่งมีเงินทอง), ต้นมะพร้าว (ให้ความมั่นคง) เป็นต้น

 

2. ทิศตะวันออกเฉียงใต้หรือทิศอาคเนย์

เลือกไม้ยืนต้นขนาดกลางถึงใหญ่ หรือไม้จากป่า เช่น สารภี (ให้อายุยืนยาว), ต้นยอ (ให้คนเยินยอ สรรเสริญ), ต้นกระถิน (ให้ชื่อเสียงด้านดี ปัดรังควาน)

3. ทิศใต้หรือทิศทักษิณ

เลือกปลูกต้นไม้ต้นใหญ่ ให้ลูกผลใช้ประโยชน์ได้ ได้แก่ มะม่วง (ต้นไม้ในตำนานจากพุทธกาล) , ต้นมะพลับ (คุ้มครองสุขภาพ เป็นยารักษาโรค) และต้นมะปราง (ให้ความร่ำรวย มั่งคั่ง)

4. ทิศตะวันตกเฉียงใต้หรือทิศหรดี

เลือกปลูกดอกไม้ให้ดอกหรือผล ได้แก่ ต้นราชพฤกษ์ (ไม้มงคลมักใช้ในพิธีกรรมโบราณและให้สีสวยงามแก่บ้าน) ,ดอกสะเดา (ให้ความคุ้มครองป้องกันภูติผีปีศาจ) , ต้นขนุน (ให้ความมั่นคง ฝ่าฟันอุปสรรคได้)

5. ทิศตะวันตกหรือทิศประจิม

เลือกปลูกต้นไม้ใหญ่ให้ผลดก ได้แก่ มะขาม (ให้บารมี คนเคารพยำเกรง), มะยม (ให้เสน่ห์ เมตตา มหานิยม), พุทรา (ให้ความนิยมชมชอบ ดึงดูดใจ)

6. ทิศตะวันตกเฉียงเหนือหรือพายัพ

เลือกปลูกผลไม้ให้ผล ให้น้ำ ให้กลิ่นหอม ได้แก่ มะนาว หรือมะกรูด (ป้องกันภัย ไม่ให้อันตรายใกล้กลาย), มะพูด (เป็นเคล็ดให้เด็กในบ้านช่างพูดเจรจา), ส้มป่อย (พันธุ์ไม้ภาคเหนือ ให้คนเกรงใจ ชีวิตราบรื่น)

7. ทิศเหนือหรือทิศอุดร

เลือกต้นไม้เน้นใบ ให้ใบสวยสมบูรณ์ ได้แก่ หญ้าแพรก (ใช้ในพิธีไหว้ครู เป็นสิริมงคลกับตัว), มะตูม (เชื่อว่าสะเดาะเคราะห์ให้พ้นไป) , ต้นส้มป่อย (ขับไล่ภูมิผีปีศาจที่มาใกล้บ้าน)

8. ทิศตะวันออกเฉียงเหนือหรือทิศอิสาน

เลือกต้นไม้ใหญ่หรือไม้ให้ดอกสีสว่าง ให้การส่งเสริมด้านสติปัญญา ได้แก่ ต้นมะตูม (ใช้ในพิธีสำคัญด้านศาสนา การทูต), ต้นดาวเรือง (ให้ปัญญาโชติช่วง และร่มเย็น) ต้นมะลิ (ให้กลิ่นหอม ร่มเย็น สุขสบายตลอดไป)

เลือกไม้มงคลอย่างไรให้เหมาะกับบ้าน

นอกเหนือจากการเลือกต้นไม้ตามความเชื่อที่ชอบแล้ว วิธีเลือกไม้มงคงยังต้องมีสิ่งที่ต้องคำนึงถึงคือ สไตล์ของบ้าน พื้นที่บ้าน ทิศทางลมและภูมิประเทศด้วย หากเลือกไม่ถูกก็อาจทำให้ไม่เจริญเติบโตสวยงามได้เช่นกัน

พื้นที่บ้านค่อนข้างกว้าง : หากนิยมสไตล์บ้านสวนแบบร่มครึ้ม เลือกไม้มงคลที่มีฟอร์มเป็นธรรมชาติที่สุด ไม่ต้องตัดแต่งมากนัก สีสันเน้นโทนเขียวเพื่อให้สบายตา ลดหลั่นกันไป

พื้นที่บ้านค่อนข้างเล็ก : เลือกไม้ขนาดกลาง โตช้า เป็นไม้ประธานและเสริมต้นไม้อื่น ๆ ให้กลมกลืน ไม่ควรเลือกต้นไม้ที่ขยายเร็วเกินไปเพราะทำให้พื้นที่เต็มได้ง่าย

คอนโดมีเนียม : สำหรับพื้นที่จำกัด เลือกปลูกไม้ในกระถางได้ ในลักษณะสวนโมเดิร์น ดูแลง่าย และไม่ต้องการน้ำมาก

บ้านขนาดเล็ก : ไม่ต้องการต้นไม้ราคาแพง เลือกต้นไม้ไทย ๆ ที่ปลูกเป็นพุ่มเตี้ยได้ เช่น ลำดวน พิกุล กันเกรา บุนนาค กระทิง จำปา ฯลฯ เป็นต้น

 

เกร็ดความรู้ในการเลือกปลูก
• ไม้มงคลขนาดใหญ่ ไม่ควรปลูกใกล้อาคารมากเกินไป รากอาจชอนไชเข้าใต้โครงสร้างบ้าน ควรปลูกให้ห่างจากตัวบ้านพอประมาณ

• ไม้มงคลที่ล้มหักง่าย ควรอยู่พ้นระยะหลังคา เพื่อเวลาที่เกิดลมพายุ กิ่งไม้หักโค่นจะไม่ทำความเสียหายแก่หลังคา

• ไม้มงคลที่มียางหรือมีพิษ แม้จะสวยงามและให้คุณแต่ไม่ควรใกล้ตัวบ้านมากนัก โดยเฉพาะบ้านที่มีเด็กเพราะอาจเป็นอันตรายได้

• ไม้มงคลที่ใบเล็กค่อนข้างมาก ไม่ควรอยู่ใกล้จุดแหล่งน้ำ อาจทำให้เกิดอุดตัน เน่าเสีย และทำความสะอาดได้ยาก

• เลือกไม้ที่ค่อนข้างเตี้ย เมื่ออยู่ใกล้สายไฟจะไม่ก่ออันตรายและง่ายต่อการตัดแต่ง

• ไม้บางชนิดเติบโตเร็วและชอบเลื้อย ควรอยู่ใกล้รั้วหรือจัดบริเวณให้มีที่เลื้อย เช่น ดอกพวงชมพู เฟื่องฟ้า เทียนหยด เป็นต้น

• หากเป็นบ้านที่มีผู้สูงวัย คนป่วยหรือเด็ก ควรเลือกไม้ที่มีกลิ่นไม่หอมรุนแรงเกินไป