บ้านในสมัยอยุธยา : รู้จัก “เรือนพี่หมื่น” บ้านสวยสมัยอยุธยา

บ้านในสมัยอยุธยา แบบที่เราเห็นกันในละครย้อนยุค ถ้าสังเกตดูดี ๆ จะพบว่า บ้านที่เป็นสถานที่ถ่ายทำละครก็ซ้ำ ๆ กันอยู่ไม่กี่หลัง และหาบ้านหลังใหม่มาแทนได้ยาก เพราะรูปแบบบ้านแต่ละยุคก็นั้นมีเอกลักษณ์โดดเด่นเฉพาะตัว

แต่หากออเจ้าหลงใหลในความเป็นเอกลักษณ์ของเรือนไทยสมัยอยุธยาแล้วล่ะก็ ลองมาทำความรู้จักกับจุดเด่นของบ้านในสมัยอยุธยา กันสักหน่อยว่ามีความเป็นมาและจุดที่น่าสนใจอย่างไรบ้าง

บ้านริมน้ำ หลังคาสูง เอกลักษณ์เรือนไทยอยุธยา

สมัยอยุธยา นับว่าเป็นยุครุ่งเรืองของบ้านเรา จากสถาปัตยกรรมที่แสดงให้เห็นถึงความมั่งคั่ง ร่ำรวย โดยบ้านหรือเรือนในสมัยนั้นเน้นปลูกอยู่บริเวณริมน้ำเป็นหลัก เนื่องจากสมัยนั้นใช้การเดินทางทางน้ำเป็นหลัก ภายในเรือนประกอบด้วยห้องนอน ระเบียง และชาน แยกออกเป็นหลัง ๆ ตามการขยายของผู้อยู่อาศัย เป็นเหมือนกลุ่มอาคารที่มีชาน เป็นตัวเชื่อมเรือนต่าง ๆ เข้าด้วยกัน และมีใต้ถุนสูงเพื่อป้องกันปัญหาจากน้ำท่วม

แบบบ้านอยุธยา

เอกลักษณ์อีกอย่างที่สำคัญคือหลังคา ในสมัยอยุธยาจะเป็นหลังคาทรงสูง ทำด้วยดินเผาหรือวัสดุธรรมชาติ ออกแบบไว้ป้องกันหลังคารั่ว เพราะว่าวัสดุในอดีตยังไม่สามารถกันน้ำได้เหมือนปัจจุบัน ทั้งนี้เรือนในแต่ละภาคจะมีการก่อสร้างในรูปแบบที่แตกต่างกันตามสภาพภูมิอากาศ

สำหรับวัสดุที่ใช้ในการปลูกเรือนสมัยอยุธยานั้น วัสดุหลักที่ใช้สร้างบ้านจะเป็นไม้ทั้งหลัง และเนื่องจากยังไม่มีตะปูใช้ จึงใช้การยึดไม้เข้าด้วยกันด้วยวิธีการเข้าเดือยไม้ เจาะช่องเพื่อยึดสลักไว้ด้วยกัน ซึ่งการสร้างบ้านไม้ในสมัยอยุธยามีข้อจำกัดตรงที่ขนาดของไม้ที่ใช้จะไม่เท่ากัน ต้องมีการคัดและดัดแปลงก่อนการใช้งาน

ขั้นตอนการสร้างบ้านในสมัยอยุธยาจะเป็นการประกอบจากด้านล่างให้สำเร็จ แล้วยกไปประกอบด้านบนอีกครั้ง โดยการจัดการประกอบก็ขึ้นอยู่กับทักษะของช่างไม้แต่ละคน และอย่างที่เราทราบกันว่าช่างไม้ไทยสมัยก่อนมีความชำนาญในงานช่างเป็นอย่างมาก ทำให้มีเรือนไทยสวย ๆ อยู่มากมายในอดีต

บ้านอยุธยากับการปรับประยุกต์อย่างลงตัว

พอมาถึงปัจจุบันการสร้างบ้านก็มีการเปลี่ยนแปลงไปตามยุคสมัย โดยเฉพาะในเรื่องของวัสดุที่มีความแข็งแรงและเป็นรูปแบบสำเร็จรูปมากขึ้น ถ้าออเจ้าคนไหนยังอินกับบ้านในสมัยอยุธยา และต้องการปลูกไว้สักหลังก็อาจจะต้องมีการปรับเปลี่ยนบางจุดรวมถึงประยุกต์ของสมัยใหม่เข้ามาใช้ให้เหมาะสม เพราะว่าการดำเนินชีวิตในตอนนี้ก็ต่างออกไปจากสมัยอยุธยา โดยการใช้งานสำคัญที่บ้านยุคนี้ต้องมีก็คือห้องนั่งเล่น ห้องทำกิจกรรมต่างๆ ที่ตอบโจทย์ไลฟ์สไตล์ จากที่เมื่อก่อนบ้านเป็นแบบใต้ถุนสูงแล้วมีชานและหอนอนหรือห้องนอนก็ต้องเปลี่ยนไปให้เหมาะสม แต่ก็สามารถนำเอกลักษณ์เดิมที่มีอยู่มาปรับใช้ได้ อย่างการสร้างเป็นเรือนให้มีการเชื่อมต่อ และมีรูปแบบหลังคาที่เป็นเอกลักษณ์คงความเป็นอยุธยาไว้ได้

บ้านอ่องเอี่ยม(บางนา) บ้านสไตล์อยุธยาที่สร้างโดยบริษัท อยุธยา สร้างบ้าน จำกัด

อย่างเช่นแบบบ้านของ อยุธยา สร้างบ้าน ก็มีบ้านหมวด Archicultural Series ที่เป็นการนำเอกลักษณ์ ในแต่ละยุคมาพัฒนา และหนึ่งในนั้นก็คือ แบบบ้าน “อยุธยา” ที่นำเอารูปแบบเรือนหมู่กลุ่มอาคารตรงกลางเป็นตัวเชื่อมให้ทั้งหมดมาอยู่ในหลังคาเดียวกัน โดยส่วนของการเชื่อมต่อให้พื้นที่ด้านล่างเป็นพื้นที่ส่วนกลางใช้เป็นจุดพักผ่อน รับประทานอาหาร ดูโทรทัศน์ชมภาพยนตร์ของสมาชิกในครอบครัวภายใต้หลังคาเดียวกันเลียนแบบบ้านสมัยอยุธยา แต่ก่อสร้างด้วยวัสดุสมัยใหม่คงคอนเซปต์หลังคาสูง ชายคากว้าง และเปลี่ยนช่องหน้าต่างจากบานเล็กให้เป็นกระจกโดยรอบ เพื่อเพิ่มโล่งโปร่งและบ้านดูกว้างขวางขึ้น

พอจะรู้จักบ้านในสมัยอยุธยา กันไปแล้วนะคะ ใครที่กำลังอยากสร้างบ้านหรือตกแต่งเพิ่มเติม แล้วก็อินละครจนอยากได้บ้านแบบนี้บ้าง ก็อย่าลืมนำความเป็นไทยสมัยอยุธยาใส่เข้าไปในบ้านของเราดูนะคะ แล้วจะพบว่าศิลปะ สถาปัตยกรรมแบบไทย ๆ ก็มีเอกลักษณ์ไม่แพ้บ้านในรูปแบบใหม่ที่กำลังนิยมกันเลยทีเดียว

เรื่อง : กองบรรณาธิการ เรียบเรียงจากการพูดคุยกับคุณธีร์ บุญวาสนา กรรมการผู้จัดการ บริษัท อยุธยา สร้างบ้าน จำกัด