การขอเลขที่บ้านถือเป็นขั้นตอนท้ายๆ สำหรับเจ้าของบ้านมือใหม่ ซึ่งหากไม่ได้ดำเนินการเองก็อาจเป็นบริษัทรับสร้างบ้านที่ใช้บริการอยู่ช่วยจัดการให้ตั้งแต่ต้นจนจบ แต่อย่างไรก็ตามเพื่อให้คุณได้เตรียมพร้อมทั้งเรื่องเอกสารและระยะเวลาดำเนินการได้อย่างถูกต้อง ครบ และไม่ตกหล่น มีบ้านเลขที่พร้อมสำหรับการเข้าอยู่และเริ่มต้นใหม่ ลองมาทำความเข้าใจและศึกษาขั้นตอนต่างๆ กันหน่อยดีกว่า
การขอเลขที่บ้าน ให้ถูกต้อง ครบ จบ สำหรับเจ้าของบ้านมือใหม่
การขอเลขที่บ้าน มีขั้นตอนง่ายๆ ไม่ยุ่งยาก และสามารถขอได้ก่อนที่บ้านจะสร้างเสร็จโดยประมาณ 90% หรือทำการขอเลขที่บ้านหลังจากสร้างเสร็จสมบูรณ์ภายใน 15 วัน (ตาม พ.ร.บ. การทะเบียนราษฎร์ พ.ศ. 2534)
หากเจ้าของบ้านไม่ดำเนินการขอทะเบียนบ้านภายใน 15 วัน โดยเริ่มนับตั้งแต่วันที่ก่อสร้างบ้านเสร็จสมบูรณ์แล้วนั้น จะถือว่ามีความผิด และมีโทษปรับไม่เกิน 1,000 บาท
ทั้งนี้เมื่อดำเนินการยื่นขอเลขที่บ้านแล้ว นายทะเบียนจะกำหนดเลขที่บ้านให้แก่ผู้แจ้งภายใน 7 วัน (กรณีบ้านปลูกอยู่ในเขตเทศบาล) หรือภายใน 30 วัน (กรณีบ้านปลูกอยู่นอกเขตเทศบาล)
เอกสารประกอบการขอเลขที่บ้าน
1. ใบรับแจ้งเกี่ยวกับบ้าน (ท.ร.9)
ออกโดยผู้ใหญ่บ้าน หรือกำนันท้องที่ ที่บ้าน ที่ปลูกสร้างบ้าน ตั้งอยู่
• ถ้าสร้างบ้านอยู่ในเขตเทศบาลที่ยังมีผู้ใหญ่บ้าน เจ้าบ้านจะต้องแจ้งขอเลขที่บ้านต่อผู้ใหญ่บ้านเพื่อออกใบรับแจ้งเกี่ยวกับบ้าน (ท.ร.9) สำหรับนำไปประกอบการยื่นคำร้องขอเลขที่บ้านที่งานทะเบียนราษฎร์ของสำนักทะเบียนเทศบาลที่บ้านปลูกสร้างเสร็จตั้งอยู่ เพื่อแจ้งขอเลขที่บ้านและสมุดทะเบียนบ้าน
• ถ้าสร้างบ้านอยู่นอกเขตเทศบาลเจ้าบ้านจะต้องแจ้งขอเลขที่บ้านต่อผู้ใหญ่บ้าน เพื่อออกใบรับแจ้งเกี่ยวกับบ้าน (ท.ร.9) สำหรับนำไปประกอบการยื่นคำร้องที่งานทะเบียนราษฎร์ของสำนักทะเบียนอำเภอ ที่บ้านปลูกสร้างเสร็จตั้งอยู่ เพื่อแจ้งขอเลขที่บ้านและสมุดทะเบียนบ้าน
2. สำเนาบัตรประจำตัวประชาชนและสำเนาทะเบียนบ้านของผู้ยื่นคำร้อง
โดยเอกสารดังกล่าวต้องมีการรับรองสำเนาถูกต้องทุกฉบับ ซึ่งจะใช้จำนวน 1 ชุด ส่วนในกรณีเจ้าของบ้านไม่สามารถมาติดต่อขอเลขที่บ้านด้วยตนเอง สามารถมอบอำนาจ พร้อมสำเนาบัตรประจำตัวประชาชน และสำเนาทะเบียนบ้านของผู้มอบอำนาจและผู้รับมอบอำนาจ รวมทั้งพยานบุคคลจำนวน 2 คน ลงลายมือชื่อหรือลายพิมพ์นิ้วหัวแม่มือข้างขวาในหนังสือมอบอำนาจ พร้อมรับรองสำเนาถูกต้องให้ครบถ้วนทุกฉบับ จำนวน 1 ชุด
3. เอกสารสิทธิ์แสดงการครอบครองที่ดินของบ้านที่ปลูกสร้างนั้นตั้งอยู่
เอกสารการครอบครองที่ดินที่ต้องใช้ เช่น โฉนดที่ดิน, น.ส.3, ส.ป.ก กรณีสิ่งปลูกสร้างบ้านบนที่ดินของผู้อื่น ต้องมีหนังสือยินยอมให้ปลูกสร้างบ้านบนที่ดินนั้นจากเจ้าของกรรมสิทธิ์ที่ดินด้วย
บ้านที่ปลูกสร้างโดยการบุกรุกที่สาธารณะ หรือปลูกในพื้นที่ป่าสงวน สามารถขอเลขที่บ้าน และสมุดทะเบียนบ้านได้ แต่จะเป็นทะเบียนบ้านชั่วคราว
4. ใบอนุญาตก่อสร้างอาคาร หรือหนังสือรับรองสิ่งปลูกสร้าง
สามารถขอได้ที่สำนักงานองค์การบริหารส่วนตำบล หรือสำนักงานเทศบาลในพื้นที่ที่ปลูกสร้างบ้าน
ในกรณีที่มีการปลูกสร้างบ้านในเขตท้องที่ที่ประกาศใช้กฎหมายว่าด้วยการควบคุมการก่อสร้างอาคาร เช่น ในเขตกรุงเทพมหานคร เทศบาล องค์การบริหารส่วนตำบล จะต้องแจ้งขออนุญาตปลูกสร้างอาคาร
หากไม่ขออนุญาตปลูกสร้าง นายทะเบียนจะกำหนดเลขที่บ้านและจัดทำทะเบียนบ้านชั่วคราวให้ ซึ่งการแก้ไขทะเบียนบ้านชั่วคราวให้เป็นทะเบียนบ้านปกตินั้นสามารถทำได้โดยเจ้าของบ้านจะต้องไปทำเรื่องการขออนุญาตปลูกสร้างอาคารให้เรียบร้อยแล้วนำหลักฐานไปยื่นคำร้องต่อนายทะเบียนเพื่อขอแก้ไขทะเบียนบ้าน
5. รูปถ่ายบ้านที่ปลูกสร้างเสร็จแล้วทั้ง 4 ด้าน
โดยใช้เป็นภาพด้านหน้า ด้านหลัง ด้านข้างซ้าย ด้านข้างขวา และแผนที่
ในกรณีที่บ้านยังสร้างไม่เสร็จ สามารถยื่นขอเลขที่บ้านได้ แต่ต้องประเมินเบื้องต้นว่าบ้านจะต้องเสร็จเกิน 90% โดยรูปถ่ายจะต้องมีองค์ประกอบบ้านที่ครบและดูแข็งแรง สามารถเข้าอยู่ได้
ทั้งนี้การขอเลขที่บ้านก่อนการสร้างแล้วเสร็จนั้น เพื่อที่เจ้าของบ้านจะนำเลขที่บ้าน หรือทะเบียนบ้านนั้นๆ ไปยื่นขอติดตั้งระบบน้ำ ไฟ สาธารณูปโภคต่างๆ เพื่อจะได้มีการเช็กระบบน้ำ ระบบไฟ โดยช่างมืออาชีพ
การยื่นขอเลขที่บ้านแบบออนไลน์
ปัจจุบัน หลายๆ พื้นที่ในกรุงเทพฯ สามารถยื่นขอเลขที่บ้านออนไลน์ได้แล้ว โดยประชาชนสามารถกรอกคำร้องออนไลน์ตามแบบฟอร์ม (ท.ร.9) ผ่านทางเว็บไซต์สำนักงานเขตพื้นที่นั้นๆ พร้อมแนบไฟล์เอกสารประกอบคำร้องได้ทันที จากนั้นบันทึกข้อมูลเพื่อยืนยันการใช้บริการ ซึ่งระบบจะแจ้งเตือนอัตโนมัติไปยังฝ่ายทะเบียน เพื่อให้เจ้าหน้าที่ตรวจสอบเอกสารทางอิเล็กทรอนิกส์และติดต่อกลับภายใน 24 ชั่วโมง ผ่านระบบไลน์หรืออีเมลที่ให้ไว้
เมื่อเจ้าหน้าที่ออกไปตรวจสอบสถานที่จริงเรียบร้อยแล้ว หากไม่มีอะไรต้องแก้ไขหรือเพิ่มเติม เจ้าหน้าที่จะนัดหมายวันที่มารับเล่มสำเนาทะเบียนบ้านฉบับจริง พร้อมทั้งให้นำเอกสารประกอบฉบับจริงที่ยื่นผ่านระบบออนไลน์ทั้งหมดมาแสดงต่อเจ้าหน้าที่เพื่อรับรองเอกสาร จึงถือเป็นอันเสร็จสิ้นการขอบ้านเลขผ่านทางออนไลน์ และประชาชนจะเดินทางมาติดต่อสำนักงานเขตเพียง 1 ครั้งในวันรับเล่มสำเนาทะเบียนบ้านฉบับจริงเท่านั้น
การขอเลขที่บ้านสามารถบ่งบอกได้ว่าบ้านนั้นสร้างแล้วเสร็จพร้อมสำหรับการเข้าอยู่ และเจ้าของบ้านรู้สึกถึงความเป็นเจ้าของอย่างสมบูรณ์ ซึ่งหากคุณอยากสร้างบ้านในฝันที่ได้บ้านอย่างแน่นอน ควรปรึกษาและใช้บริการบริษัทรับสร้างบ้านที่เป็นมืออาชีพ เพราะนอกจากจะช่วยปรึกษาวางแผนเรื่องสร้างบ้านแล้ว ยังช่วยดำเนินการขั้นตอนต่างๆ ตั้งแต่ต้นจนสร้างบ้านจบ ช่วยแบ่งเบาภาระเจ้าของบ้านไปได้มากทีเดียว